به طور كلي عامل اين بيماري اعمال فشار به اين عروق در اثر عوامل مختلفي است. بواسير در دو نوع داخلي و خارجي يافت مي شود كه در نوع اول عروق داخل مقعد و در نوع دوم عروق خارج مقعد درگير بيماري مي شود. در ادامه به بررسي بيشتر اين بيماري و معرفي بهترين راهكار براي درمان آن مي پردازيم :
علت بواسير يا هموروئيد
علت بواسير يا هموروئيد پاره شدن بالشتك هاي هموروئيدي در اثر اعمال فشار به اين عروق است. از مواردي كه فشار وارده بر ناحيه مقعد را افزايش مي دهند، مي توانيم به اين موارد اشاره كنيم:
- يبوست و اسهال مداوم و مزمن
- زايمان
- بارداري
- جابه جايي اشياء سنگين
- مصرف مداوم ملين
- نشستن به مدت طولاني
- وارد كردن فشار در توالت
- رابطه جنسي مقعدي
علائم بواسير يا هموروئيد
علائم بواسير يا هموروئيد معمولاً در همه افراد مشاهده مي شود، البته ممكن است برخي افراد تمامي اين علائم را تجربه نكنند. علائم بسته به نوع بواسير و درجه آن متفاوت است از همين روي قبل از معرفي علائم به تشريح انواع و درجات مختلف بواسير مي پردازيم :
انواع بواسير يا هموروئيد
- بواسير داخلي : در اين نوع بواسير عروق داخلي مجراي مقعد متورم مي شوند. به همين جهت بيمار معمولاً درد كمتري را تجربه مي كند، اما به سبب آسيب اين عروق در اثر عبور مدفوع سخت، سطح آنها آسيب ديده و دچار خونريزي مي شوند. به همين دليل بيمار مبتلا به بواسير نوع داخلي، خونريزي از مقعد و يا خون در مدفوع را تجربه مي كنند.
- بواسير خارجي :در بواسير نوع خارجي عروق در خارج مقعد درگير بيماري مي شوند. در اين مورد بيمار درد بسيار زيادي را تجربه مي كند و خونريزي معمولاً كمتر است و اگر فرد دچار خونريزي شود، رنگ آن قرمز روشن است.
بواسير نوع داخلي در 4 درجه مختلف ظاهر مي شود :
- درجه اول : عروق دچار افتادگي شده و داخل مجراي مقعد قرار مي گيرد. از همين روي فرد حتي پس از اجابت مزاج نيز احساس نياز به دفع دارد.
- درجه دوم : در اين مورد عروق دچار افتادگي شده اند و از مقعد خارج مي شوند. اما پس از اجابت مزاج خود به خود به داخل باز مي گردند.
- درجه سوم : در بواسير درجه سه عروق خارج شده از مقعد تنها با اعمال فشار دست به داخل باز مي گردد.
- درجه چهارم : در اين نوع بواسير عروق خارج شده حتي با فشار دست نيز به داخل باز نمي گردد.
به اين ترتيب مهمترين نشانه هاي بواسير يا هموروئيد به اين شرح است :
- درد
- سوزش
- خارش
- خون در مدفوع
- خونريزي از مقعد
- زائده هاي گوشتي بيرون زده از مقعد
- خروج ترشحات
تشخيص بواسير يا هموروئيد
براي تشخيص معمولاً مي توان با پزشك عمومي و يا متخصص گوارش مشورت نمود. تشخيص از بررسي علائم بيماري و نيز معاينه فيزيكي و انگشتي شروع مي شود. در مراحل بعدي ممكن است، پزشك از روش هاي ديگري براي تشخيص دقيق تر عارضه استفاده نمايد. اين روشها عبارتند از:
- معاينه انگشتي : در اين روش پزشك با انگشت آغشته به ژل درون مقعد را معاينه مي كند.
- كونولوسكوپي : در اين روش پزشك از يك لوله كوچك، قابل انعطاف و متصل به دوربين براي مشاهده كولون استفاده مي نمايد.
- سيگموئيدوسكوپي : اين روش مشابه كونولوسكوپي است، با اين تفاوت كه در معاينه تنها قسمت انتهايي روده مورد توجه و معاينه قرار مي گيرد.
درمان بواسير يا هموروئيد
بواسير مشكل شايعي است اما غالبا ً درمان مشكلي ندارد. زيرا به جز در موارد حاد با استفاده از درمان هاي خانگي قابل رفع و درمان است. درمان اين بيماري بسته به درجات اين بيماري متفاوت است.
درمانهاي خانگي بواسير يا هموروئيد
مراقبت هاي خانگي بواسير در مراحل ابتدايي اين عارضه به رفع آن كمك مي نمايد. اين روشهاي خانگي شامل رعايت نكاتي است كه در برطرف نمودن علائم بيماري موثر است. برخي از مهمترين درمان هاي خانگي كه براي درمان بواسير توصيه مي شود، به اين شرح است:
- حمام سيتز : حمام سيتز يا نشيمن شامل قرار دادن ناحيه كفل و لگن در آب نسبتاً گرم است، كه به رفع علائم بيماري كمك مي نمايد. استفاده از حمام سيتز در برطرف نمودن درد، سوزش، خارش و نيز بهبود حركات روده اي موثر است. براي تاثيرگذاري بيشتر مي توانيد به آب مقداري نمك اپسوم، جوش شيرين و ... بيافزاييد.
- مصرف فيبر : از آنجايي كه يكي از علل اصلي بواسير يبوست است، بايد در ابتدا علت اصلي را رفع نمود. براي درمان يبوست مصرف فيبر توصيه مي شود. فيبر ماده اي مغذي است كه در روده هضم نميشود، در نتيجه تجمع كرده و حجم مدفوع را افزايش مي دهد و در درمان يبوست موثر است. براي رفع يبوست مي توانيد مصرف انواع ميوه ها و سبزيجات را در رژيم غذايي خود بگنجانيد.
- مصرف كافي مايعات : مصرف مايعات به خصوص آب در هيدراته نگه داشتن بدن و نرم نمودن مدفوع اثرگذار است.
- ورزش : فعاليت بدني كافي به درمان بواسير كمك مي كند. همچنين ورزش در برطرف نمودن يبوست و بهبود حركات روده نيز اثرگذار است.
- مصرف ملين ها : در صورتي كه يبوست با استفاده از فيبر بهبود نيافت مصرف موقت ملين ها توصيه مي شود.
- كمپرس يخ : سرد نمودن ناحيه مورد نظر مي تواند به كاهش درد بيماري كمك كند. از قرار دادن مستقيم يخ بر روي مقعد خودداري نماييد.
- پماد آنتي هموروئيد : استفاده از اين پماد با دارا بودن خاصيت قابض و مسكن به رفع علائم بيماري كمك نموده و در درمان عارضه نيز موثر است.
درمان هاي پزشكي
در صورتي كه بواسير پس از طي يك هفته با استفاده از درمان هاي خانگي بهبود نيافت؛ بهتر است از درمان هاي پزشكي و تهاجمي تر براي رفع بيماري استفاده نماييد. برخي درمان هاي پزشكي مناسب براي درمان بواسير به اين شرح است:
رابربند
رابربند يكي از روشهاي پركاربرد درمان بواسير در گذشته بود. اين روش شامل قرار دادن كش لاستيكي مستحكمي به دور بواسير است كه ميتواند با قطع جريان خونرساني به بافت هموروئيدي موجب خشك آن شده و به درمان آن كمك نمايد. درمان رابربند به شدت دردناك بوده كه تحمل آن را مشكل مي كند. به علاوه اين درمان ممكن است، نتيجه دلخواه را نداشته باشد و همراه با ريسك عود مجدد بيماري باشد.
اسكلروتراپي
اسكلروتراپي روشي ساده و پركاربرد براي درمان بواسير و در كل عروق واريسي شده است. اين درمان شامل تزريق ماده اي مخصوص به عروق است كه در برطرف نمودن بيماري موثر است. اسكلروتراپي روشي سرپايي و ايمن و كم تهاجمي تر است كه جايگزين بهتري براي عمل جراحي است. در طي اين روش ماده اي به نام اسكلروزان به عروق متورم تزريق مي شود، اين عمل موجب چسبندگي ديواره اين عروق شده و در برطرف نمودن عروق هموروئيدي موثر است. اين روش درماني درد و خونريزي كمتري دارد اما از آنجايي كه درمان قطعي محسوب نمي شود، نمي توان از آن به عنوان بهترين روش درماني ياد كرد.
درمان جراحي
جراحي روش منسوخ شده درمان بواسير است. جراحي يا همان هموروئيد كتومي شامل استفاده از تيغ جراحي براي برداشت بافت هموروئيدي است. روش جراحي نياز به بستري قبل از عمل جراحي و طي دوران نقاهت دارد. همچنين عمل جراحي همراه با درد و خونريزي بسياري است كه مي تواند براي بيمار آزار دهنده باشد. و اما شايد مهمترين عيب اين روش درماني قطعي نبودن آن است زيرا پس از جراحي احتمال عود مجدد بيماري وجود دارد.
درمان بواسير يا هموروئيد با ليزر
بهترين و قطعي ترين روش درمان بواسير استفاده از ليزر درماني است كه در طي آن از اشعه مادون قرمز براي خشك كردن بافت هاي هموروئيدي استفاده مي شود. درمان بواسيريا هموروئيد با ليزر نه تنها درد و خونريزي ندارد بلكه عروق خوني و اعصاب در طي درمان ترميم مي شوند، و مي تواند از درد و خونريزي حاصل از بيماري نيز جلوگيري نمايد. به علاوه ليزر به صورت سرپايي، در مطب پزشك و در كمتر از يك ساعت انجام شده و مانع از اتلاف وقت مي شود. اما يكي از بهترين خصوصيات اين روش درماني قطعي بودن آن است كه از بازگشت دوباره عارضه جلوگيري به عمل مي آيد.